تا روز سه شنبه ۱۳ روز از آغاز آخرین دور مذاکرات هسته ای ایران و ۱+۵ می گذرد و در این ۱۳ روز گفتگوهایی فشرده و دشوار میان طرف ایرانی و مذاکره کنندگان جهانی انجام شده است. مذاکراتی که جرقه آن به قول رسانه های آمریکایی از سال ۲۰۰۹ زده شده و با میانجیگری های عمان به نتیجه رسید و در سال ۲۰۱۳ با امضای توافق ژنو (برنامه اقدام مشترک) وارد فاز جدی شد. 

هر دو طرف و در این میان بیش از همه آمریکا مشتاق رسیدن به توافق هستند و از همین رو «جان کری» وزیر امور خارجه آمریکا از زمان آغاز آخرین دور مذاکرات در وین اتراق کرده و البته برای آنکه حضور بلند مدت خود را در این شهر توجیه کند پای آسیب دیده خود را بهانه کرده است. اما برکسی پوشیده نیست که حضور طولانی مدت کری در وین به این دلیل است تا حیثیتی ترین پرونده کاری در عمر سیاسی خود را به سرانجام برساند.

مذاکرات هسته ای ایران نه تنها برای کری تبدیل به یک موضوع حیثیتی شده بلکه برای «باراک اوباما» از اهمیتی دو چندان برخوردار است و در صورت حصول توافق جامع هسته ای دولت آمریکا برای مدت ها یک موضوع تبلیغاتی بسیار عالی برای برتر نشان دادن خود و حتی استفاده از آن برای پیروزی نامزد حزب دموکرات در انتخابات ریاست جمهوری و حتی کنگره ۲۰۱۶ بدست می آورد. 

در کنار این مسائل در طول روزهای گذشته هر چند برخی مقامات آمریکایی از جمله  رئیس جمهور این کشور، از احتمال کنار کشیدن تیم آمریکایی از مذاکرات سخن گفته اما با این وجود گفتگوها تا حدی پیش رفته اند که احتمال رسیدن به توافق جامع هسته ای بسیار بیشتر از به شکست کشیده شدن مذاکرت است. 

نشانه های مثبت برای حصول توافق جامع 

در طول روزهای اخیر اظهار نظرهای دیپلمات های ارشد کشورهای ۱+۵ در مورد نزدیک شدن به توافق، حضور وزیران خارجه ۱+۵، سفر مدیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی به ایران و نتیجه مثبت آن همگی از این امر حکایت دارند که احتمال رسیدن به توافق بسیار زیاد است. 

اظهار نظرهای ۱+۵ 

در این میان اظهار نظرهای طرف های حاضر در مذکرات نیز گویای این مطلب است که ایران و ۱+۵ قسمت اعظم مسیری که باید برای رسیدن به توافق جامع طی می شد را پیموده اند. برای مثال، وزیر امور خارجه آمریکا در اظهاراتی عنوان داشت که در این هفته می توان به توافق جامع هسته ای با ایران دست یافت. جان کری با بیان این مطلب در ادامه گفت: نیاز است تا در مورد چند موضوع مشکل به نتیجه برسیم و اگر در این چند روز و به سرعت تصمیمات دشوار اتخاذ شوند ما می توانیم در این هفته به توافق برسیم. 

وضعیت بگونه ای است که احتمال توافق میان ایران و ۱+۵ بسیار افزایش یافته بگونه ای که حتی «نتانیاهو» نیز به این نتیجه رسیده است. توافق نهایی هنوز حاصل نشده اما حتی بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر رژیم صهیونیستی، این نکته را فهمیده که دورانی که ایران تحت تحریم های اقتصادی بود رو به پایان است. 

وزیر امور خارجه آمریکا در ادامه گفت: در طی چند روز گذشته ما پیشرفت های واقعی در مذاکره با ایران داشته ایم. 

جان کری روز یکشنبه نیز با حضور در جمع خبرنگاران حاضر در محل مذاکرات هسته ای ایران در شهر وین گفته بود: هیچ وقت به این میزان به توافق نزدیک نبوده ایم. سخت کار کرده ایم و سخت کار خواهیم کرد. ایرانی‌ها هم خیلی تلاش می‌کنند. ما به چیزی جر توافق خوب قانع نخواهیم شد.

وی با اشاره به اینکه هدف ما آن است که تا ۷ جولای (۱۶ تیرماه) به توافق برسیم، یادآور شد: اما همانطور که رئیس جمهور اوباما گفته آمادگی ترک میز مذاکرات را داریم. اما دنبال چنین چیزی نیستیم.

«فرانک والتر اشتاین مایر» وزیر امور خارجه آلمان نیز اظهار امیدواری کرد که دورنمای کلی از توافق نهایی با ایران بیش از پیش مشخص شده است.

وی در این باره گفت: تا پایان هفته می توان گفت که طرح کلی از متن توافق واضح تر شده است. با این حال، فرصت تکمیل برخی از مسائل حل نشده در حدی که نیاز باشد همچنان وجود دارد.

حتی «وانگ یی» وزیر خارجه چین، در جمع خبرنگاران گفت که با وجود باقی ماندن مسائل دشوار، احتمال اینکه ایران و کشورهای ١+۵ درباره موضوعات مرتبط با برنامه هسته‌ایران به توافق برسند، بالا است.

وانگ گفت: باور داریم که طرفین سرانجام به توافقی منصفانه، متوازن و عادلانه خواهند رسید. ولی مسائل حساسی وجود دارند که نمی‌توان از مواجهه با آنها طفره رفت.

از سوی دیگر در حالیکه اختلافات اصلی میان ایران و ۱+۵ هنوز بطور کامل حل نشده و برخی از احتمال دبه جدید آمریکا در لحظات پایانی خبر می دهند اما با این وجود «سرگئی ریابکوف» معاون وزیر خارجه روسیه و مذاکره کننده ارشد این کشور در گفتگوهای ۱+۵، ابراز امیدواری کرده که طی روزهای آینده ایران و ۱+۵ به توافق جامع می رسند. 

«سرگئی ریابکوف» گفت: من نمی‌توانم پیش‌ بینی کنم که چند ساعت دیگر مذاکره برای حل و فصل این شرایط لازم است، اما همه طرف‌ های مذاکره بر این باور هستند که این ماجرا در روزهای پیش روی به سرانجام خواهد رسید.

به گفته وی، هم‌اکنون ایران و گروه ۱+۵ که بر روی رئوس توافق جامع هسته ای کار می‌کنند و ۹۱ درصد کار را به انجام رسانده‌اند. 

کاهش امیدواری صهیونیست ها به شکست مذاکرات 

از دیگر مواردی که می توان از آن به عنوان نشانه ای برای افزایش احتمال رسیدن به توافق جامع یاد کرد، کاهش امیدواری رژیم صهیونیستی به شکست مذاکرات است. در زمان انجام مذاکرات وین «بنیامین نتانیاهو» بطور مرتب از خطرات توافق احتمالی با ایران سخن گفته و مرور اظهارت وی نشان می دهد که امید او برای شکست مذاکرات ایران و ۱+۵ کاهش یافته است. 

در همین رابطه روز یکشبه روزنامه هاارتض در گزارشی با اشاره به این موضوع نوشته بود: وضعیت به گونه ای است که احتمال توافق میان ایران و ۱+۵ بسیار افزایش یافته به گونه ای که حتی «نتانیاهو» نیز به این نتیجه رسیده است. توافق نهایی هنوز حاصل نشده اما حتی بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر رژیم صهیونیستی، این نکته را فهمیده که دورانی که ایران تحت تحریم های اقتصادی بود رو به پایان است. 

کلام آخر آنکه مذاکرات به نقطه حساسی رسیده و سنگینی مباحث موجود در این گفتگوها به گونه ای است که هیچ یک از طرفین تمایل چندانی برای تمدید آن ندارند. حضور وزیران امور خارجه کشورهای حاضر در مذاکرات و همچنین «فدریکا موگرینی» مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، در محل مذاکرات قدرت تصمیم گیری طرفین را افزایش می دهد بر همین اساس و با توجه به جوی که در فضای مذاکرات وجود دارد احتمال بلند شدن دود سفید از محل مذاکرات و ثبت نام هتل کوبورگ در تاریخ بسیار بیشتر از آن چیزی است که پیش از آغاز دور آخر گفتگوهای ایران و ۱+۵ تصور می شد./مهر